Ο σωστός κατάλογος μιας έκθεσης… είναι πάντα ο ΕΠΟΜΕΝΟΣ!
της Ελένης Σκάρπου
Ποιά είναι η ιστορική αξία ενός καταλόγου μιας έκθεσης, πώς προκύπτει η κοινωνική και εκπαιδευτική διάσταση των κόμικς, τί σχέδια γκρέμισε η πανδημία και τί έδαφος για νέες ιδέες δημιούργησε. Τα παραπάνω ερωτήματα απαντά ο Πάνος Κρητικός, που ζει και εργάζεται στη Μυτιλήνη της Λέσβου. Ο ίδιος είναι εκπαιδευτικός στη Δ/θμια εκπαίδευση και διδάκτωρ του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Είναι επίσης ένας εκ των δύο εκδοτών της «Ένατης Διάστασης».
Πόσο σημαντικό είναι για μια έκθεση όπως αυτή του “Comic N’ Play” να έχει έναν σωστό κατάλογο;
Το θέμα του καταλόγου για κάθε μας έκθεση αποτελεί προτεραιότητα και «βραχνά» ταυτόχρονα. Τον θεωρούμε εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο του Comic N’ Play, καθώς αποτυπώνει στις σελίδες του τον χαρακτήρα κάθε έκθεσης και ταυτόχρονα είναι αυτό που μένει μετά την ολοκλήρωση της. Μετά από 19 χρόνια παρουσίας, το χειροπιαστό πράγμα που απέμεινε είναι οι κατάλογοι. Κάθε χρόνο όμως αποτελεί και μια δύσκολη εξίσωση για την διοργανωτική ομάδα καθώς γίνεται ένας μικρός «αγώνας δρόμου» για να καλυφθεί το εκτυπωτικό κόστος αλλά και για να εξασφαλιστεί ο απαιτούμενος χρόνος για το στήσιμο και την επιμέλεια του. Τα καταφέρνουμε αλλά πάντα μπορούμε και καλύτερα. Ο σωστός κατάλογος πάντως, είναι πάντα ο επόμενος…
Τι περιλαμβάνει ο κατάλογος της φετινής 19ης online έκθεσης “Comic N’ Play” και που θα τον βρούμε; Μπορούμε να βρούμε και όλους τους καταλόγους από προηγούμενες εκθέσεις;
Όπως γίνεται τα τελευταία δέκα χρόνια, κάθε έκθεση κόμικς που πλαισιώνει το Comic N’ Play έχει μια κεντρική θεματική. Ο κατάλογος συγκεντρώνει το σύνολο ή το μεγαλύτερο μέρος των έργων που παρουσιάζονται σε κάθε έκθεση. «ΟΙ ΣΚΕΨΕΙΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ» περιλαμβάνουν ιστορίες που έχουν ως κεντρικό άξονα την διαφορετικότητα και το πώς αυτή γίνεται αντιληπτή από τους γύρω μας. Είναι διαθέσιμο στο ηλεκτρονικό κατάστημα του Comic N’ Play και σε κάποια επιλεγμένα βιβλιοπωλεία. Εκεί μπορεί να βρει κάποιος και το διαθέσιμο στοκ και από παλαιότερους καταλόγους. Οι περισσότεροι τίτλοι έχουν εξαντληθεί πάντως. Ακόμα και πολύ πρόσφατοι όπως το περσινό «ΕΝΑΣ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΣ ΚΟΣΜΟΣ». Ο καλύτερος πάντως τρόπος για να βρει κανείς τους καταλόγους του Comic N’ Play είναι να επισκεφτεί το ίδιο το Comic N’ Play.
Ένας κατάλογος σε μια έκθεση κόμικς-επιτραπέζιων παιχνιδιών τι επίδραση έχει στο σημερινό κοινό;
Στον κόσμο αρέσει να αγοράζει πράγματα από χώρους τους οποίους επισκέπτεται και στους οποίους περνά καλά. Επομένως, για τους περισσότερους, περιστασιακούς επισκέπτες, ο κατάλογος λειτουργεί ως ένα αναμνηστικό, το οποίο θα διαβάσει και θα απολαύσει. Όσοι ασχολούνται πιο σοβαρά με τα κόμικς, έχουν τη δυνατότητα να διαβάσουν μια ενδιαφέρουσα ανθολογία, αλλά και να αποκτήσουν σε βάθος χρόνου, μια εικόνα για την καλλιτεχνική και αισθητική εξέλιξη ενός μέρους της ελληνικής σκηνής κόμικς. Σχεδόν το σύνολο των ενεργών Ελλήνων δημιουργών που ξεκίνησαν να παρουσιάζουν τις δουλειές τους, εκεί γύρω στο 2000, έχουν περάσει από τις σελίδες αυτών των καταλόγων, είτε σποραδικά είτε σε πιο σταθερή βάση. Επομένως, υπάρχει και μια ιστορική αξία στην όλη φάση. Σε κάθε περίπτωση αποτελεί ένα ντοκουμέντο: ιστορικό, καλλιτεχνικό, συναισθηματικό. Ανεξάρτητα πάντως από την επίδραση που μπορεί να έχει στο κοινό ή τις πωλήσεις τους, ως οργανωτική ομάδα, το θεωρούμε αναπόσπαστο κομμάτι της έκθεσης και γι’ αυτό επιμένουμε.
Για μια εκδοτική που βιώνει τη δυσκολία λόγω πανδημίας ποια είναι τα επόμενα, ασφαλή βήματα; Πώς επιβιώνει; Πώς σχεδιάζει νέα πράγματα; Τι προοπτικές βλέπει και σε τι επίπεδο;
Ασφαλή βήματα στην ελληνική σκηνή κόμικς δεν υπάρχουν! Υπάρχουν τάσεις, κοινό που δεν έχει προσεγγιστεί, σκληρή δουλειά και όσο το δυνατό πιο προσεκτικός εκδοτικός προγραμματισμός. Τα lockdown πιστεύω πως ανέκοψαν ένα θετικό momentum που είχε αναπτυχθεί, τόσο για την «Ένατη Διάσταση», όσο και για τους περισσότερους εκδότες και δημιουργούς, τα τελευταία χρόνια. Το τι θα γίνει μετά, απομένει να το δούμε. Εμείς εκμεταλλευτήκαμε αυτή την παύση για να αναδιοργανωθούμε σε κάποια ζητήματα και να δοκιμάσουμε κάποια πράγματα που βρίσκονταν έξω από το comfort zone μας. Συνεχίζουμε να δουλεύουμε και να ετοιμάζουμε βιβλία απλώς λαμβάνοντας υπόψη πως αυτά δεν θα παρουσιαστούν άμεσα σε φεστιβάλ, αλλά θα διακινηθούν αποκλειστικά από βιβλιοπωλεία και ηλεκτρονικά καταστήματα. Σίγουρα αναβάλλαμε εκδόσεις -όπως όλοι άλλωστε- και «παγώσαμε» πράγματα που συζητιόντουσαν, αλλά είμαστε και παραμένουμε αισιόδοξοι. Και συνεχίζουμε να δουλεύουμε…
Οι «Σκέψεις των άλλων» τι δρόμο άνοιξαν για την «Ένατη Διάσταση»;
Θέλω να πιστεύω πως αποτέλεσαν την αφορμή για να ξεκινήσει μια νέα, ενδιαφέρουσα συνεργασία. Η κοινωνική και η εκπαιδευτική διάσταση των κόμικς είναι κάτι που μας απασχολεί σοβαρά καθώς θεωρούμε ότι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ίδιας της φύσης των κόμικς. Η φετινή μας συνεργασία με την ActionAid και το πρόγραμμα CΙΑΚ: MigrACTION!, η περσινή μας συνεργασία με τα Παιδικά Χωριά S.O.S , αλλά και τη Διεύθυνση Τροχαίας Θεσσαλονίκης, αλλά και η εδώ και χρόνια συνεργασία μας με την Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας, στα πλαίσια του Comic N’ Play, συμπληρώνουν έναν κύκλο δραστηριοτήτων που συνάδει τόσο με τον μη κερδοσκοπικό χαρακτήρα της «Ένατης Διάστασης», όσο και με την αντίληψη μας ότι τα κόμικς αποτελούν ένα πολυδιάστατο πολιτισμικό προϊόν που μπορεί να προσφέρει πολύ περισσότερα από απλές όμορφες αφηγήσεις. Και σκοπεύουμε να συνεχίσουμε προς αυτή την κατεύθυνση.